Με το παρόν συνοψίζουμε τις σημαντικότερες πρόσφατες εργατικές και κοινωνικοασφαλιστικές ρυθμίσεις σύμφωνα με την υπ’αρ. 17312/Δ9.506 Εγκύκλιο του Υπουργείου Εργασίας και τις υπ’αρ. 17787/520, 17788/346, Δ.15/Δ’/οικ.16484/499 και Δ.15/Δ’/οικ.14686/500 κοινές υπουργικές αποφάσεις. Ειδικότερα:
Μέτρα για την προστασία της υγείας και ασφάλειας των εργαζομένων στους χώρους εργασίας και την πρόληψη της διάδοσης του κορωνοϊού από την άρση των περιοριστικών μέτρων
Με την υπ’αρ. 17312/Δ9.506/4.5.2020 Εγκύκλιο του Υπουργείου Εργασίας δίνονται οδηγίες στις επιχειρήσεις αναφορικά με τη λήψη, τη διατήρηση ή βελτίωση μέτρων και πρακτικών πρόληψης και ελέγχου της διασποράς του κορωνοϊού με σκοπό αφενός την προστασία των εργαζομένων τους και του ευρύτερου κοινωνικού συνόλου και αφετέρου την διασφάλιση της λειτουργίας τους.
Ειδικότερα, η Εγκύκλιος διακρίνει τα μέτρα πρόληψης σε τέσσερις υποκατηγορίες:
- Οργανωτικά μέτρα (π.χ. μέτρα που αποβλέπουν τήρηση των απαιτήσεων «απόστασης» στον χώρο εργασίας, μέτρα επίβλεψης/ρύθμισης της προσέλευσης τρίτων, ενημέρωση εργαζομένων με οποιονδήποτε τρόπο, σύσταση για αποφυγή χρήσης ανελκυστήρων κλπ.)
- Μέτρα ατομικής υγιεινής και μέσα ατομικής προστασίας (π.χ. ενημέρωση και παρότρυνση των εργαζομένων και των τρίτων για την συμμόρφωση με τις ορθές πρακτικές ατομικής υγιεινής, παροχή στους εργαζομένους κατάλληλων μέσων ατομικής προστασίας, τήρηση από τους εργαζομένους ορθών πρακτικών ατομικής υγιεινής κλπ.)
- Περιβαλλοντικά μέτρα (π.χ. επαρκής αερισμός των εργασιακών χώρων, τακτικός καθαρισμός κλπ.) και
- Ειδικά μέτρα πρόληψης της διασποράς και παρακολούθησης της υγείας των εργαζομένων (π.χ. σχεδιασμός διαδικασίας για την διαχείριση ύποπτου κρούσματος, λήψη μέτρων προστασίας της υγείας των εργαζομένων και ιδιαίτερα των ευπαθών ομάδων σύμφωνα με τις οδηγίες των αρμόδιων αρχών, μέτρα για την αντιμετώπιση των προβλημάτων εργασιακού άγχους κλπ.).
Στην Εγκύκλιο επισυνάπτεται έντυπο αυτοαξιολόγησης των επιχειρήσεων το οποίο, μέσα από συγκεκριμένες ερωτήσεις, έχει σκοπό να διευκολύνει τις επιχειρήσεις να λάβουν τα κατάλληλα μέτρα για την προστασία των εργαζομένων από τη διάδοση του κορωνοϊού.
Παράταση της ισχύος του έκτακτου και προσωρινού μέτρου της χορήγησης άδειας ειδικού σκοπού
Με την υπ’αρ. 17787/520/8.5.2020 ΚΥΑ (ΦΕΚ 1778 Β/10.5.2020) ορίστηκε ρητά ότι η προβλεπόμενη από την από 11.3.2020 ΠΝΠ άδεια ειδικού σκοπού χορηγείται σύμφωνα με τις ισχύουσες προϋποθέσεις για όλο το χρονικό διάστημα αναστολής της λειτουργίας των μονάδων/δομών παροχής φροντίδας ή εκπαίδευσης των τέκνων στην προστασία/φροντίδα των οποίων αποβλέπει, χωρίς να προβλέπεται άλλος χρονικός περιορισμός ή να χρειάζεται να εκδοθεί νέα ρύθμιση για τον σκοπό αυτό.
Περαιτέρω μέτρα στήριξης εργαζομένων και επιχειρήσεων εργοδοτών του ιδιωτικού τομέα για την αντιμετώπιση των συνεπειών του κορωνοϊού COVID-19 και τη σταδιακή επαναλειτουργία της αγοράς εργασίας – Παράταση και Ανάκληση αναστολής συμβάσεων εργασίας
Με την υπ’αρ. 17788/346/8.5.2020 ΚΥΑ (ΦΕΚ 1779 Β/10.5.2020) εξειδικεύθηκαν περαιτέρω οι ρυθμίσεις της από 1.5.2020 ΠΝΠ. Ειδικότερα:
- Παρατείνεται η αναστολή των συμβάσεων εργασίας των εργαζομένων σε επιχειρήσεις των οποίων συνεχίζει η αναστολή λειτουργίας με εντολή δημόσιας αρχής κατά τον μήνα Μάιο 2020.
Κατά τη διάρκεια της αναστολής των συμβάσεων εργασίας, οι επιχειρήσεις υποχρεούνται να μην προβούν σε μειώσεις προσωπικού με καταγγελία συμβάσεων και σε περίπτωση πραγματοποίησης απολύσεων, αυτές είναι άκυρες.
Οι εργαζόμενοι της κατηγορίας αυτής είναι δικαιούχοι αποζημίωσης ειδικού σκοπού ποσού ΕΥΡΩ 534 για το μήνα Μάιο 2020.
Ορίζεται η διαδικασία και το χρονοδιάγραμμα για την είσπραξη της ως άνω αποζημίωσης από τους εργαζομένους της κατηγορίας αυτής (που απαλλάσσονται από την υποχρέωση υποβολής εκ νέου υπεύθυνης δήλωσης εκτός αν επιθυμούν να τροποποιήσουν τα στοιχεία του τραπεζικού τους λογαριασμού ή στοιχείων της μίσθωσης της κύριας κατοικίας τους). - Πληττόμενες επιχειρήσεις που έχουν θέσει σε αναστολή τις συμβάσεις εργασίας μέρους ή συνόλου των εργαζομένων τους και επιχειρήσεις που επαναλειτουργούν μετά την άρση της αναστολής λειτουργίας τους με εντολή δημόσιας αρχής, μπορούν να παρατείνουν την αναστολή των συμβάσεων εργασίας εργαζομένων τους που έχουν ήδη αναστείλει μέχρι του 60% αυτών, κατ’ ανώτατο χρονικό διάστημα 30 ημερών και όχι πέραν της 31ης Μαΐου 2020. Η παράταση της αναστολής μπορεί να γίνεται σταδιακά και για διαφορετικό αριθμό εργαζομένων. Υπέρβαση του παραπάνω ποσοστού συνεπάγεται την υποχρέωση του εργοδότη να καταβάλλει ο ίδιος τις αποδοχές των εν λόγω εργαζομένων.
Ωστόσο, ορισμένες επιχειρήσεις που απαριθμούνται ειδικά στην εν λόγω ΚΥΑ (π.χ. ξενοδοχειακές επιχειρήσεις, επιχειρήσεις αεροπορικής μεταφοράς επιβατών κλπ.) μπορούν να παρατείνουν την αναστολή χωρίς τον περιορισμό του 60%.
Οι εργαζόμενοι της κατηγορίας αυτής είναι δικαιούχοι αποζημίωσης ειδικού σκοπού κατά αναλογία των ημερών παράτασης της αναστολής με βάση υπολογισμού το ποσό των ΕΥΡΩ 534 που αντιστοιχεί στις 30 ημέρες για το μήνα Μάιο 2020.
Οι επιχειρήσεις που θα κάνουν χρήση του μέτρου αυτού υποχρεούνται για όσο χρόνο κάνουν χρήση του μέτρου και σε κάθε περίπτωση μέχρι την 31η Μαΐου 2020 να μην προβούν σε μειώσεις του προσωπικού τους με καταγγελίες των συμβάσεων εργασίας και σε περίπτωση πραγματοποίησης οι απολύσεις είναι άκυρες. Την ίδια υποχρέωση καθώς και υποχρέωση να μην μεταβάλλουν το είδος της σύμβασης εργασίας των εργαζομένων τους έχουν και για χρονικό διάστημα 45 ημερών από τη λήξη του χρόνου παράτασης της αναστολής. - Επιχειρήσεις που επαναλειτουργούν μετά την άρση της αναστολής της λειτουργίας τους με εντολή δημόσιας αρχής μπορούν να προβαίνουν σε ανάκληση της αναστολής των συμβάσεων εργασίας τουλάχιστον για το 40% των εργαζομένων τους. Περαιτέρω, πληττόμενες επιχειρήσεις που έχουν θέσει σε αναστολή τις συμβάσεις εργασίας μέρους ή συνόλου των εργαζομένων τους, μπορούν να ανακαλούν την αναστολή τουλάχιστον για το 40% των εργαζομένων των οποίων οι συμβάσεις εργασίας τελούν σε αναστολή και υπό την προϋπόθεση ότι η αναστολή έχει διατηρηθεί κατ’ ελάχιστο για 15 ημέρες.
Οι επιχειρήσεις που εξαιρούνται από τον κανόνα του 60% προκειμένου για παράταση αναστολών εξαιρούνται και από το ελάχιστο ποσοστό 40% προκειμένου για ανάκληση αναστολών, και επομένως μπορούν να προβαίνουν σε ανάκληση αναστολών συμβάσεων εργασίας εργαζομένων τους σε ποσοστό μικρότερο του 40%.
Επιχειρήσεις για τις οποίες συνεχίζεται η αναστολή λειτουργίας τους με εντολή δημόσιας αρχής κατά τον Μάιο 2020 δεν μπορούν να προβούν σε οριστική ανάκληση αναστολής των συμβάσεων εργασίας των εργαζομένων τους.
Οι επιχειρήσεις που προβαίνουν σε ανάκληση της αναστολής σύμφωνα με τα ανωτέρω, μπορούν για τους εν λόγω εργαζομένους να κάνουν χρήση της δυνατότητας ορισμού προσωπικού ασφαλούς λειτουργίας και μεταφοράς προσωπικού σε επιχειρήσεις εντός του ίδιου Ομίλου, ενώ ορίζεται ρητά ότι για τον υπολογισμό του 50% του προσωπικού της επιχείρησης που απαιτείται για τον ορισμό προσωπικού ασφαλούς λειτουργίας, λαμβάνεται υπόψη ο αριθμός των εργαζομένων των οποίων ανακλήθηκε η αναστολή των συμβάσεων εργασίας τους.
Εφόσον ανακληθεί η αναστολή, οι εργαζόμενοι είναι δικαιούχοι οικονομικής ενίσχυσης κατ’ αναλογία των ημερών διάρκειας της αναστολής. Ορίζεται η διαδικασία και το χρονοδιάγραμμα για την είσπραξη της ως άνω αποζημίωσης από τους εργαζομένους της κατηγορίας αυτής (που απαλλάσσονται από την υποχρέωση υποβολής εκ νέου υπεύθυνης δήλωσης εκτός αν επιθυμούν να τροποποιήσουν τα στοιχεία του τραπεζικού τους λογαριασμού ή στοιχείων της μίσθωσης της κύριας κατοικίας τους). - Διευκρινίζονται οι περιπτώσεις κατά τις οποίες επιχειρήσεις των οποίων η επιχειρηματική δραστηριότητα είτε παραμένει σε αναστολή κατά τον μήνα Μάιο 2020 με εντολή δημόσιας αρχής είτε επαναλειτουργούν με εντολή δημόσιας αρχής είτε κατατάσσονται στις πληττόμενες βάσει ΚΑΔ, μπορούν να ανακαλέσουν προσωρινά την αναστολή των συμβάσεων εργασίας εργαζομένων τους για έκτακτες, κατεπείγουσες, μη αναβαλλόμενες και ανελαστικές ανάγκες (π.χ. επιχειρήσεις των οποίων η δραστηριότητα παραμένει σε αναστολή με εντολή δημόσιας αρχής τον μήνα Μάιο 2020 και έχουν αναστείλει τις συμβάσεις εργασίας των εργαζομένων τους για κάλυψη έκτακτων, πρόσκαιρων, επειγουσών και ανελαστικών αναγκών). Ο χρόνος της προσωρινής ανάκλησης είναι χρόνος εργασίας που αμείβεται εξ ολοκλήρου από την επιχείρηση και παρατείνει ισόχρονα την αναστολή των συμβάσεων εργασίας, μέχρι να συμπληρωθεί το συνολικό χρονικό διάστημα αυτής.
Παράταση καταβολής ασφαλιστικών εισφορών μισθωτής απασχόλησης μηνός Απριλίου 2020
Με την υπ’αρ. Δ.15/Δ’/οικ.16484/499/7.5.2020 ΚΥΑ (ΦΕΚ 1775 Β’/9.5.2020) προβλέφθηκε η παράταση έως 30 Νοεμβρίου 2020 της προθεσμίας καταβολής των οφειλόμενων από επιχειρήσεις που υπάγονται στο πεδίο εφαρμογής της ασφαλιστικών εισφορών περιόδου απασχόλησης Απριλίου 2020 που ήταν απαιτητές έως 31 Μαΐου 2020 χωρίς υπολογισμό τόκων ή άλλων προσαυξήσεων λόγω εκπρόθεσμης καταβολής.
Σε περίπτωση κατά την οποία συμβάσεις εργαζόμενων των επιχειρήσεων αυτών τίθενται σε αναστολή και ο εργοδότης καταγγείλει αυτές, καθώς και στην περίπτωση που μετά την ολοκλήρωση του μέτρου οι επιχειρήσεις δεν διατηρούν τον ίδιο αριθμό εργαζομένων, η παράταση καταβολής παύει αυτοδικαίως και οι οφειλές επιβαρύνονται με τόκους και προσαυξήσεις.
Παράταση καταβολής ασφαλιστικών εισφορών αυτοαπασχολούμενων και ελεύθερων επαγγελματιών μηνός Απριλίου 2020
Με την υπ’αρ. Δ.15/Δ’/οικ.16486/500/7.5.2020 ΚΥΑ (ΦΕΚ 1775 Β’/9.5.2020) προβλέφθηκε η παράταση της προθεσμίας καταβολής από αυτοαπασχολούμενους και ελεύθερους επαγγελματίες που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής της των ασφαλιστικών εισφορών περιόδου απασχόλησης Απριλίου 2020 (και τυχόν δόσεων οφειλής από συμπληρωματική εκκαθάριση ασφαλιστικών εισφορών προηγούμενων ετών) απαιτητών έως 31 Μαΐου2020 και η τμηματική εξόφλησή τους σε 4 ισόποσες μηνιαίες δόσεις καταβλητέες μέχρι την τελευταία εργάσιμη ημέρα κάθε μήνα με προθεσμία καταβολής της πρώτης δόσης την 31η Οκτωβρίου 2020.